Rönesans'ta Sanat Koruyucuları

Din karşısında aklın egemenliğinin görüldüğü Rönesans’ta dini konulu sanat eserleri yapılmakla birlikte sanatçılar daha özgürdür. Hümanizmin, bireyselliğin ve doğanın önem kazandığı, Antik Çağ’a ilginin arttığı, arayışlar ve keşifler içindeki bu dönemde kiliseden başka sanat koruyucuları arasına zengin tüccarlar da (örn. Alberti’nin saray tasarladığı Giovanni Rucellai, Palla Strozzi) katılır. Ticaretle zenginleşen bu aileler sanatçılara büstlerini, gerçekçi portrelerini, mimarlara evlerini yaptırırlar. Ayrıca dini konulardaki kompozisyonların içinde sanat patronlarının tasvirleri de yer alır. En bilinenlerden biri İtalyan Rönesans sanatının gelişimine katkıları olan banker Medici’lerdir. 15. yüzyılda Avrupa’nın en zengin kentlerinden olan Floransa şehir devletinin başında bulunan ve Platon Akademisi’ni kuran Cosimo Medici sanata ve sanatçılara kapısını açan entelektüel bir yöneticidir. Onun girişimiyle bazı ressamların atölyelerinde din dışı konulu yeni kitaplar resimlenir. Medici kütüphanesi değerli belgelerle zenginleşir. Ekonomide, politikada ve sanatta söz sahibi Cosimo’nun ölümünden sonra ailenin diğer üyeleri de birkaç kuşak mesenliği sürdürür.

Cosimo’nun torunu genç Lorenzo Medici yanında sanatçılar bulunduran, onları yönlendiren ve din dışı resimler yaptıran bir isimdir. Koleksiyonunda kitaplar, kabartmalar, kıymetli taşlar, duvar halıları, Antik heykeller, Bizans ikonaları, Flaman ve İtalyan resim ve heykelleri bulunur. Floransa sanatının özelliklerinin yaygınlaşması için Botticelli’yi, Verrocchio’yu, evrensel insanın simgesi Leonardo da Vinci’yi Milano, Venedik, Roma’ya ve Fransa’ya gönderir. Lorenzo Medici, Leonardo da Vinci’nin çalışmalarını takip eder, ona siparişler verir, dost olarak görerek ortak çalışmalar yapar. Şiir, müzik, felsefe ve resim üzerine konuşurlar. Mediciler, Floransa yönetimindeyken onlara karşı olan ve yönetimi ele geçirmek isteyen düşmanlara da sahiptirler. Brunelleschi’ye kilise yaptıran güçlü Pazzi Ailesi’nin kendisine karşı düzenlediği bir suikast girişiminden sonra Lorenzo Medici şehrin yönetimini Tommaso Soderni’ye emanet edip Pisa’ya gider. 1492’de ölümünden sonra da Medici’lerin yönetimine başkaldırılar devam eder ve aile 1527’de Floransa’dan sürülür. Pucci Ailesi de birkaç nesil boyunca Tiziano, Correggio, Pontormo, Andrea del Sarto, Raffaello, Parmigianino gibi büyük sanatçılarla çalışır. 15. yüzyılda sanatçı ve mimar bir iş aldığında işverenden karşılığını talep eder ve anlaşma sağlanırsa o işi üstlenir. Bu iş anlaşmasında her iki taraf koşulları yerine getirmelidir. 

Michelangelo Floransa’da kaldığı yıllarda Lorenzo Medici tarafından dört yıl boyunca teşvik edilir ve Medici Sarayı’nda yaşar. Onun kurduğu San Maria Sarayı bahçesindeki heykel okuluna gider. Medici’lerin anıtsal ve yalın antik heykel birikiminden yararlanır. Sonraki yıllarda aile için anıtsal eserler, Kitaplık, Medici Şapeli ve Mezarlığı meydana getiren bu inanılmaz yetenek Mediciler’den sonraki çöküntü içindeki İtalya’nın durumundan etkilenir. 16. yüzyılda Roma’da Papa mesendir. Michelangelo, Raffaello ve Tiziano Papaların verdiği siparişler sonucu önemli işler ortaya çıkarırlar. Raffaello Vatikan’da 'Raffaello Odalarını' Medici korumasındayken resimler. Michelangelo sanatçıların patrona bağımlılığını kırarak öngörüldüğü gibi değil kendi yeteneği ve tarzı doğrultusunda hareket eder ve bağımsız bir tutum da sergiler. Yeteneğine hayranlık duyulan ama uzlaşmayan kişiliği yüzünden korkulan biridir.

Nalan Yılmaz,  Avrupa Sanat Tarihinde Mesenlik , 3 Kasım 2009, Lebriz Sanal Dergi

*****Bu sayfalardaki yazıların tüm hakları yazara aittir. Sadece kaynak gösterilerek, yazar adı ve orijinal sayfanın aktif linki belirtilerek alıntı yapılabilir ve paylaşılabilir. Nalan Yılmaz adıyla tüm yazılar 'Creative Commons Attribution Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License' altında tescillidir.   2008-2018